Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce yüzde 60 ve daha fazla oranda hastalık veya özrü bulunan ve bu nedenle malullük aylığından yararlanamayanlara, en az on beş yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaşlılık aylığı bağlanır.
Çalışanların emeklilik türlerinden birisi de malulen emekliliktir. Malulen emeklilik, çalışan bireyin sağlık durumu ile ilgili ortaya çıkan bir emeklilik halidir. Malulen emeklilik için temel şart iş göremezlik durumunun olmasıdır. Malulen emeklilik hem memurlar hem de işçiler için geçerli bir durumdur.
Çünkü normal emeklilikte yaş şartı ve belirli bir süre prim ile sigortalılık şartları varken malulen emeklilikte bu şartlar son derece daha basit ve azdır.
Hatta yaş şartı bile yoktur. Kamu görevlileri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü, kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalılar malul sayılır.
Malulen emekliliğe ayrılanlar her ay bu durumlarından ötürü maaşa bağlanmaktadır. Malulen emeklilik durumunun yasa ve yönetmelikle şartları ve esasları belirlenmiştir.
Kimlerin malulen emekli olabileceği ve emeklilik şartları SGK'nın 25221 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan yönetmeliği ile belirlenmiştir. SGK uygulamasında en kolay ve en erken emekliliklerin başında malulen emeklilik gelmektedir.
Memur ve memur emeklilerinin maaşlarına 2019 Temmuz ayında yüzde 5 zam ve ilk 6 aylık enflasyon yüzde 5'i aşarsa aşan kısım kadar fark yansıtılacak. Bu artıştan Mallullük (Malulen Emeklilik) maaşı alanlar da faydalanacak. TÜİK verilerine göre, 2019 Ocak ayında enflasyon yüzde 1,06, Şubat ayında yüzde 0,16, Mart ayında yüzde 1,03, Nisan ayında yüzde 1,69, Mayıs ayında yüzde 0,95, Haziran ayında da yüzde 0,03 arttı. 6 aylık toplam enflasyon yüzde 5,01 oldu. 6 aylık enflasyon, maaş zam oranını geçtiği için %1,01 oranında enflasyon zammı oluştu.
SSK ve BAĞKUR emekli aylıklarına Temmuz ayında yüzde 5 oranında zam yapılacak. Memur ve memur emeklilerinin aylıkları da yüzde 6 seviyesinde artacak. Türkiye İstatistik Kurumu aralık ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Enflasyon TÜFE'de aylık bazda yüzde 0,40 düştü, 2018 enflasyonu yüzde 20,30 oldu. Enflasyon TÜFE'de aralık ayında yüzde 0,40 düşerken, yurtiçi ÜFE yüzde 2,22 geriledi. 2018'in tamamında TÜFE yüzde 20,30 olarak gerçekleşti.
Ocak ayında alacakları yüzde 4'lük toplu sözleşme zammına ilave olarak alabilecekleri enflasyon zammı oranı, yüzde 6,70 olarak gerçekleşti. Belirtmiş olduğumuz şartların varlığı hâlinde maluliyete esas hastalıklar listesinde yer alan IQ’sü 50 ve altı olan zekâ gerilikleri nedeniyle malulen emeklilik müracaatında bulunmak da mümkündür. Ayrıca aşağıda saydığımız psikiyatri hastalıklarından birinin ya da birkaçının bulunması durumunda da başvuruda bulunulabilecektir.
Tedaviye rağmen çalışma imkânı vermeyen şizofreni ve alt tipleri Tedaviye rağmen çalışma imkânı vermeyen şizoafektif bozukluk Tedaviye rağmen çalışma imkânı vermeyen sanrısal bozukluklar
Tedaviye rağmen çalışma imkânı vermeyen atipik veya başka türlü sınıflandırılamayan psikozlar Tedavi ile işlevselliği düzelmeyen progresyon gösteren ve çalışma imkânı vermeyen bipolar bozukluk Tedavi ile işlevselliği düzelmeyen ve çalışma imkânı vermeyen beyin hasarı, beyin işlev bozukluğuna bağlı davranış bozuklukları (organik kişilik ve davranış bozukluğu, frontal lob sendromu, vb.) Tedavi ile işlevselliği düzelmeyen ve çalışma imkânı vermeyen psikotik özellikli kronik obsesif kompulsif bozukluk, kronik travma sonrası stres bozukluğu ve komorbiditesi Tedavi ile işlevselliği düzelmeyen ve çalışma imkânı vermeyen beyin hasarı, beyin işlev bozukluğu ve bedensel hastalıklara bağlı ruhsal bozukluklar (organik bipolar tiplerini içerir, organik sanrılı bozukluk, demansiyel ve amnestik vb. tablolar) Yaygın gelişimsel bozukluklar (otistik bozukluk, asperger vb.) Malulen emekli olabilmek için gerekli ilk ve en önemli şart, çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğuna dair sağlık kurulu raporudur. Bu raporun alınabilmesi için kişilerin bulundukları il veya ilçedeki SGK merkezlerine başvurmaları ve hastanelere sevk edilmeleri gerekiyor. Yani önce hastaneye başvurup rapor almak zaman kaybına neden olur. Sigortalının veya işverenin talebi üzerine SGK tarafından yetkilendirilen Hastanelerin sağlık kurullarınca düzenlenecek raporlar ve tıbbi belgeler Sağlık Kurulunca incelenmektedir. İnceleme sonucu sigortalının çalışma gücünün, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu en az % 60'ını kaybettiği tespit edilen sigortalılar malul olarak kabul edilmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumundan:
EMEKLİ VE MALULLÜK AYLIĞI BAĞLANMIŞ OLANLARLA, BUNLARIN KANUNEN BAKMAKLA YÜKÜMLÜ BULUNDUKLARI AİLE FERTLERİ, DUL VE YETİM AYLIĞI ALANLARIN MUAYENE İLE TEDAVİLERİ HAKKINDA YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK MADDE 1
– 6/9/2003 tarihli ve 25221 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Emekli ve Malullük Aylığı Bağlanmış Olanlarla, Bunların Kanunen Bakmakla Yükümlü Bulundukları Aile Fertleri, Dul ve Yetim Aylığı Alanların Muayene İle Tedavileri Hakkında Yönetmeliğin 46 ncı maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir. "Emekli, malullük ve vazife malullüğü aylığı alanlarla bunların kanunen bakmakla yükümlü bulundukları aile fertleri ve dul ve yetim aylığı alanların muayene ve tedavi başvurusunda, sağlık karnesi yerine T.C. Kimlik Numarası bulunan nüfus cüzdanlarının ibraz edilmesi yeterli kabul edilir."
MADDE 2 – Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3 – Bu Yönetmelik hükümlerini Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı yürütür. Bu 21 hastalığa yakalanan malulen emekli olacak 40 yıldır değiştirilmeyen malulen emeklilik şartları değiştirildi. Kronik hastalıkların da dahil edildiği düzenlemeye göre tüm kanser hastaları koşulsuz malul kabul edilecek.
21 çeşit hastalıktan emekliye ayrılanlara 971 lira maaş ödenecek. SGK'dan ağır hastalıklarla boğuşmalarına rağmen emekli olamayanlara ilaç gibi haber geldi. 40 yıldır değiştirilmeyen Maluliyet Yönetmeliği'ni değiştiren SGK, günümüz hastalıkları üzerinde çalışma başlattı.
Buna göre SGK birçok hastalığa maluliyet hakkı getirerek emekliliğin önünü açtı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın uzun süredir üzerinde çalıştığı yönetmelik yürürlüğe girdi. Bakanlığın verilerine göre 'Haziran 2013' itibariyle Sosyal Güvenlik Kurumu'nda (SGK) 114 bin 624 sigortalı hasta vatandaş malulen emekli aylığı alıyor. Ancak yeni yönetmeliğe göre malulen emekliliğin kapsamı genişletilerek 21 çeşit hastalıktan emekliye ayrılabilecek ve 971 lira emeklilik maaşı ödenecek.
Düzenleme eski yönetmeliğe göre malullük başvurusu yapıp reddedilenlere tekrar başvuru yapma hakkı getiriyor. Malulen emekli olabilmek için kişinin çalışma gücünün veya iş kazası ya da meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az yüzde 60'ını veya tamamını kaybettiği sağlık kurulunca raporlanacak. Ayrıca en az 10 yıldan beri sigortalı olup, toplam bin 800 gün sigorta primi ödenmiş olma şartı da bulunuyor.
ORGAN NAKLİ KAPSAMI GENİŞLETİLDİ KANSER OLANA 18 AY EMEKLİLIK SİNİR HASTALIĞI LİSTEYE GİRDİ ŞEKER HASTASI İÇİN YENİ ŞART UYKUSUZLUK DA KAPSAMDA
Sigortalıların sağlık hizmeti sunucularından alacakları maluliyete ilişkin raporlar, Kanuna göre malul sayılmaları için yeterli değildir. Sigortalının malul sayılabilmesi için, çalışma gücünün veya meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını kaybettiğinin Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilmesi gerekir.
SGK'dan aldığımız bilgiler şöyle: Bilindiği üzere 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre; hizmet akdine tabi (4/a lı) (SSK) ve kendi adına ve hesabına bağımsız (4/b li)(Bağkur) çalışan sigortalıların çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını, Kamu görevlileri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü,kaybettiği Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalılar malul sayılmakta ve malulen emeklilik için gerekli şartları sağlayanlara malulen emekli aylığı bağlanmaktadır.
Malulen emeklilik, kişinin yaşına bakılmaksızın çalışma iş gücünün %60 oranında kaybedilmesi ve çalışamaz duruma gelmesi sonucu SSK ve BağKur sigortası olanların yaşamlarını devam ettirebilmeleri için yasal kanunlar çerçevesinde erkenden emekli olmalarına imkan veren bir durumdur. Malullük Aylığı İçin Müracaat Sigortalının örneği Kurumca hazırlanan Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi ve bir adet belgelik fotoğrafı ile birlikte en son çalıştığı işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya sosyal güvenlik merkezine başvurması gerekmektedir.
Malullüğün Tespiti İçin Sevk İşlemi 1800 prim ödeme gün sayısı bulunduğu tespit edilen sigortalılar gerek sigortalılıkları devam ederken gerekse çalışmadıkları sürede en son sigortalı bulundukları ildeki sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya sosyal güvenlik merkezine müracaat ederek sağlık kuruluşuna sevk yapılmasını isteyebilirler. Kurumca yapılan sevk işlemine istinaden, sigortalıların malullük tespitine ilişkin tüm masrafları Kurumumuz tarafından karşılanmaktadır.
Ancak, 1800 prim gün sayısı bulunmakla birlikte prim borcu bulunan 4 (b) sigortalıları ile 1800 prim gün sayısını borçlanmak suretiyle dolduran ve borçlanma bedelini ödemeyen sigortalıların sevk işlemi Kurumca yapılmakla birlikte, sevke ilişkin masraflar sigortalılarca ödenmektedir.
Kurumca yetkilendirilen sağlık kuruluşuna sevki yapılan sigortalı adına düzenlenen sağlık kurulu raporu, çalışma gücü veya meslekte kazanma gücü kayıp oranının tespiti amacıyla Kurumumuz Sağlık Kurullarına gönderilmektedir.
Malullük Aylığı Bağlanmasının Koşulları Nelerdir?
Kurum Sağlık Kurulunca malul sayılan sigortalıların malullük aylığından yararlanabilmeleri için;
En az on yıldır sigortalı olması ve toplam olarak 1800 gün uzun vadeli sigorta kolları primi ödemesi, başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul ise sigortalılık süresine bakmadan 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,
Maluliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrılması, faaliyetine son vermesi ve görevinden ayrılması,
Hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanların ise kendi sigortalılığı nedeniyle Kuruma genel sağlık sigortası primi dâhil, prim ve prime ilişkin borcu olmaması
Kuruma yazılı dilekçe ile başvurması gerekmektedir. Malullük Aylığı Bağlanması için Nereye ve Nasıl Başvurulur? Sigortalı veya sigortalının işvereni, maluliyet durumunun tespiti için sigortalının bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya en yakın sosyal güvenlik il müdürlüğüne ya da sosyal güvenlik merkezine yazılı olarak başvurmalıdır.
Kişi yazılı olarak başvurunun ardından yetkili sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarına sevkini yaptıracaktır. Bu sağlık kurullarınca düzenlenen raporun incelenmesi sonucu Kurum Sağlık Kurulu, sigortalının maluliyet şartlarını taşıyıp taşımadığına karar vermektedir.
Müracaat İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
Hizmet akdine tabi çalışan (4/a’lı) ve kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile köy ve mahalle muhtarları (4/b’li) sigortalılar için;
Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi
Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi (işten ayrıldıktan sonra ilk 10 gün içinde talepte bulunanlar için) Kamu görevlisi olan (4/c’li) sigortalılar için;
Malullük aylığı bağlanabilmesi için açıkta bulunanların şahsen/vekâleten veya görevde bulunanlar için Kurumları aracılığı ile yapılacak başvuru, Malulen emekliye sevke ilişkin emekliye sevk onayı
Maluliyetin tespiti için Sağlık Kurulu raporu Malullük Aylığı Hangi Hallerde Kesilir? Malullük aylığı,
Sigortalıların 5510 Sayılı Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlamaları,
Kontrol muayenesi sonucu malullük durumunun ortadan kalkması hallerinde kesilir. Kontrol muayenesi; sigortalının veya bunların hak sahiplerinin malullük ve iş göremezlik raporlarında belirtilen rahatsızlıklarının mevcut olup olmadığının tespiti amacıyla Kurumca muayene ve tetkik yaptırılmasıdır. Sosyal Güvenlik Kurumu ( SGK) tedavisi zor hastalıklara maruz kalan sigortalılara malül aylığı bağlıyor.
Maluliyet Tespit İşlemleri Yönetmeliği'nde maluliyet süresi ayrıca belirtilmeyen tüm kanser hastalıklarında, tanı konulduğu tarihten itibaren bir yıl içinde başvurmak koşuluyla 18 ay süreyle malüliyet aylığı bağlanıyor. Bazı hastalıklarla ilgili tanı konulduğunda ise 12 ya da 24 ay aylık bağlanabiliyor. Kemik iliği nakli yapılanlar 12 ay, kan kanseri tedavisi görenler ve verem hastaları 24 ay malül aylığı alabiliyor. Kemik iliği dışındaki diğer tüm organ nakli olanlar ile diyalize girmeyen kronik böbrek yetmezliği olanlar da malül aylığı bağlatabiliyor. 12 ay ile 24 ayın sonunda, sağlık kurulu raporu alarak çalışma gücünde yüzde 60 ve üzeri oranda kayıp olduğunu belgeleyenlerin malûliyet aylığı devam ediyor.
SÜREYE DİKKAT
Malül aylığı bağlanabilmesi için talep tarihinden önceki bir yıl içinde tanı almak gerekiyor. 18 aylık malül aylığı ödeme süresi, talebe istinaden düzenlenmiş sağlık kurulu raporu tarihinden itibaren başlıyor. Raporu aldıktan hemen sonra başvuru yapılmadığı takdirde, geç kalınan süre kadar aylık eksik ödenir. 10 YIL SİGORTA, 1800 GÜN PRİM Kanser veya diğer ağır hastalık teşhisi konulanlara geçici malül aylığı bağlanabilmesi için en az 10 yıl sigortalı olma ve 1800 gün prim ödeme koşulu aranıyor. Geçici malûl aylığının kalıcı hale getirilebilmesi için hastalık dolayısıyla çalışma gücünde en az yüzde 60 oranında kayıp olduğuna dair sağlık kurulu raporu gerekiyor.
BAKIMA MUHTAÇSA ON YIL ŞARTI YOK
Başkasının bakımına muhtaç derecede durumu ağır olan hastalarda on yıllık sigortalılık süresine bakılmıyor. Ancak, en az 1800 gün prim ödemeleri isteniyor. Kanser ve organ naklinin yanı sıra çalışmaya olanak vermeyen genetik hastalıklar,
MS, parkinson, alzheimer, demans, sara ve bazı psikiyatrik hastalıklar, kalp yetmezliği, sindirim sistemi kanamaları, astım, KOAH, uyku bozuklukları için de malûl aylığı bağlanabiliyor.
PRİM BORCU OLAN AYLIK ALAMAZ
BağKur’luların malül aylığı bağlatabilmesi için SGK'ya prim borcu bulunmaması gerekiyor.
HANGİ HASTALIKLAR İÇİN MALÜL AYLIĞI BAĞLANIYOR ?
Malûliyet aylığı bağlanmasını gerektiren hastalıklar şöyle: Kanser (Baş ve boyunun yumuşak dokusu, cilt, lenfoma, lösemi, multipl myelom, tükrük bezleri, tiroid bezi, meme, sinir sistemi, akciğer, mide, ince ve kalın barsak, karaciğer, safra kesesi, safra yolları, pankreas, böbrek, mesane, genital yollar, prostat, testis, penis kanserleri) Epilepsi Demans Beyin tümörleri Parkinson sendromu Serebral palsi Multiple Skleroz Zeka gerilikleri (IQ 50 ve altı) Şizofreni Bipolar bozukluk Görme azlığı Retina kanamaları Yardımsız ayakta durmayı engelleyen denge bozuklukları ile birlikte işitme kaybı Anemi Kol, bacak gibi organ kaybı Behçet hastalığı Gastrointestinal kanamalar Karaciğer sirozu Karaciğer nakli Kalp yetmezliği Kalp kapak hastalıkları Kalp nakli Böbrek nakli Akciğer nakli Tüberküloz AIDS